Δρόμος μετ’ εμποδίων συνεχίζει να αποτελεί η πρόσβαση των ασθενών στη χώρα μας στην καινοτομία στο χώρο της υγείας και ιδιαιτέρως στο χώρο του φαρμάκου. Παρά τις προσπάθειες για επιτάχυνση των διαδικασιών, καθυστερήσεις συνεχίζονται να καταγράφονται, επιβάλλοντας την ανάγκη για εξεύρεση αποτελεσματικών εργαλείων που θα αποκαταστήσουν την πρόσβαση, σε μια όμως βιώσιμη βάση.
«Αν καταφέρουμε να εξορθολογίσουμε τις εστίες στρέβλωσης θα μπορέσουμε να βάλουμε τα πράγματα σε μια σειρά», ανέφερε κατά την τοποθέτηση του στη συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Πανελλήνιου Συνεδρίου για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές Υγείας, ο Υφυπουργός Υγείας. Μάλιστα, ο Β. Κοντοζαμάνης δήλωσε ότι σύντομα θα προχωρήσει η υπογραφή Συμφώνου Συνεργασίας με τους εμπλεκόμενους φορείς, ώστε να τεθεί ένα διαφανές πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς και προβλεψιμότητα στην αγορά.
«Σε ό,τι αφορά τις ακριβές θεραπείες θα πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι μπορεί να αντέξει το κόστος το σύστημα υγείας», σημείωσε ο πρόεδρος του ΕΟΦ. Δ. Φιλίππου, συμπληρώνοντας πως μόνο από την εισαγωγή καινοτόμων θεραπειών σε 3 κατηγορίες νοσημάτων το κόστος αναμένεται να διαμορφωθεί το 2021 στα 150 εκατ. ευρώ .
Για να πάρει ληφθεί η απόφαση να εισαχθούν στο θεραπευτικό οπλοστάσιο θα πρέπει:
- Πραγματικά να ωφελούν τον ασθενή
- Να έχει βρεθεί κατάλληλος τρόπος εξισορρόπησης του κόστους.
Η πανδημία φαίνεται να παρέχει τη δυνατότητα εφαρμογής αποτελεσματικών πρακτικών ώστε να καλύψουμε την απόσταση που μας χωρίζει από άλλες χώρες, καθώς απέδειξε με εμφανή τρόπο την αλληλένδετη σχέση οικονομίας και υγείας.
Ταμείο Φαρμακευτικής Καινοτομίας
Για την ανάγκη δημιουργίας «Ταμείου Φαρμακευτικής Καινοτομίας» στην Ελλάδα μίλησε ο Γενικός Γραμματέας του ΣΦΕΕ και Διευθύνων Σύμβουλος της AbbVie Πασχάλης Αποστολίδης στο πλαίσιο του Πανελλήνιου Συνεδρίου για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές Υγείας. Στόχος είναι να ξεπεραστούν οι καθυστερήσεις εισόδου των νέων φαρμάκων στην αγορά και να επιτυγχάνεται παράλληλα η ομαλή ενσωμάτωση της καινοτομίας στον κλειστό προϋπολογισμό.
Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Αποστολίδης, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Φαρμακευτικών Βιομηχανιών και Ενώσεων (EFPIA) την περίοδο 2015 έως 2018 από τα συνολικά 172 φάρμακα που έλαβαν έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, μόλις τα 69 αποζημιώθηκαν στη χώρα μας, γεγονός που βρίσκει την Ελλάδα να υπολείπεται σημαντικά του Ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Στην κατεύθυνση αυτή, «ο ΣΦΕΕ ως υπεύθυνος κοινωνικός εταίρος, διαθέτει ολοκληρωμένη πρόταση για την επίλυση του προβλήματος, όπου – μεταξύ άλλων – προτείνεται η δημιουργία «Ταμείου Φαρμακευτικής Καινοτομίας» στα πρότυπα διεθνών καλών πρακτικών που εφαρμόζονται με επιτυχία εδώ και αρκετά χρόνια σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ιταλία, η Σκωτία και η Ουαλία».
Όπως τόνισε ο κ. Αποστολίδης, τα οφέλη από την υλοποίηση μιας τέτοιας μεταρρύθμισης κινούνται σε τέσσερις κατευθύνσεις, ξεκινώντας από την ταχύτερη πρόσβαση των ασθενών στην φαρμακευτική καινοτομία, την αποφυγή επιπλέον επιβάρυνσης με clawback όσον φαρμάκων ήδη αποζημιώνονται στη χώρα μας λόγω της εισόδου νέων καινοτόμων φαρμάκων, την τεκμηριωμένη ενίσχυση της φαρμακευτικής δαπάνης και φυσικά την απελευθέρωση δυνάμεων από την πλευρά της Πολιτείας ώστε να ολοκληρωθούν άλλες κρίσιμες παρεμβάσεις αναφορικά με τα μητρώα ασθενών, τα θεραπευτικά πρωτόκολλα και την φαρμακευτική δαπάνη των ανασφάλιστων.
Μάλιστα, ο κ. Αποστολίδης σημείωσε ότι η δημιουργία ενός Ταμείου Φαρμακευτικής Καινοτομίας στη χώρα μας μπορεί να χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς θα συμβάλει αφενός στην ενίσχυση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας στη χώρα μας, αφού δεν νοείται αποτελεσματικό σύστημα υγείας χωρίς πρόσβαση στην φαρμακευτική καινοτομία, αφετέρου στην αναπτυξιακή προσπάθεια που ήδη κάνει η Κυβέρνηση να προσελκύσει συνταξιούχους από το εξωτερικό για μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα.
Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά, με δεδομένο ότι 2 στους 3 Ευρωπαίους άνω των 65 ετών πάσχουν από τουλάχιστον ένα χρόνιο νόσημα, η επιλογή τους να αγοράσουν μόνιμη ή δευτερεύουσα κατοικία στη χώρα μας και να εγκατασταθούν σε αυτή κρίνεται κυρίως από το αν θα έχουν το ίδιο επίπεδο πρόσβασης στα φάρμακα με αυτό που έχουν στην πατρίδα τους.
Κοντοζαμάνης: Πρέπει να ολοκληρώσουμε βασικά βήματα
Θετική έκρινε την πρόταση του ΣΦΕΕ ο Υφυπουργός Υγείας, λέγοντας πως το Υπουργείο το εξετάζει.
Σημείωσε ότι αν υπήρχαν τα χρήματα, τότε θα αποτελούσε έμμεση αύξηση του ορίου της δαπάνης. Λόγω των δημοσιονομικών περιορισμών όμως, χρειάζονται συγκεκριμένα χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Next Generation EU ή διοχέτευση σε αυτό μέρος του rebate.
«Χρειάζεται προσεχτικό σχεδιασμό και προετοιμασία», συμπλήρωσε.
Πάντως, σύμφωνα με τον κ. Κοντοζαμάνη, η Κυβέρνηση έχει κάνει προτάσεις στο Ταμείο Ανάκαμψης, σε ό,τι αφορά βέβαια, κυρίως τα διαρθρωτικά εκείνα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να συγκρατηθεί και να μειωθεί το clawback, ώστε η αγορά να επανέλθει στην κανονικότητα και να αναζητηθούν λύσεις και για τα υπόλοιπα ζητήματα.
«Θα πρέπει να ολοκληρώσουμε βασικά βήματα, όπως το horizon scanning («σάρωση ορίζοντα», δηλαδή την παρακολούθηση εξελίξεων στην έρευνα και ανάπτυξη), την ολοκλήρωση των θεραπευτικών πρωτοκόλλων και των συνταγογραφικών οδηγιών και να αρχίσουμε να υλοποιούμαι τα μοντέλα αποζημίωσης που θεσπίσαμε νομοθετικά, τα οποια βασίζουν την αποζημίωση στην έκβαση της θεραπείας», υπογράμμισε ο κ. Κοντοζαμάνης.
Οι 4 μεταβλητές της εξίσωσης της πρόσβασης
Βάση πάνω στην οποία μπορεί να οικοδομηθεί η δημόσια συζήτηση για την επόμενη μέρα, μπορεί να αποτελέσει η πρόταση του ΣΦΕΕ, εκτίμησε ο Διευθυντής στην Ένωση Ασθενών Ελλάδας Γιώργος Τσιακαλάκης. Κατά τον κ. Τσιακαλάκη η λύσεις μπορούν να δοθούν μέσω ενός οδικού χάρτη για τα βήματα τα επόμενα χρόνια και τον εξορθολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης και σε αυτή την κατεύθυνση μπορεί να συμβάλει η πρόταση για το Ταμείο Φαρμακευτικήγς Καινοτομίας.
Βέβαια, «η εξίσωση της πρόσβασης στην καινοτομία έχει 4 μεταβλητές: τους ασθενείς, τις ανάγκες των ρυθμιστικών αρχών, τον πληρωτή και τις φαρμακευτικές εταιρείες», εξήγησε.
«Τα εργαλεία για την εξισορρόπηση της συνάρτησης της πρόσβασης στην καινοτομία τα γνωρίζουμε», σημείωσε ο κ. Τσιακαλάκης και πρόσθεσε πως δυστυχώς, την τελευταία δεκαετία στον τομέα του φαρμάκου ασκούμε βραχυπρόθεση διαχείριση και όχι πολιτική σε βάθος, πόσο μάλλον στρατηγική.
«Έλλειψη συνεκτικού, πολυπαραγοντικού, μακροπρόθεσμου σχεδίου είμαστε ευάλωτοι σε οποιαδήποτε μεταβολή και αναδυόμενη πρόκληση», εξήγησε και πρόσθεσε πως η εθνική φαρμακευτική πολιτική δεν συνιστά κλαδικό ζήτημα.
«Η φαρμακοβιομηχανία δεν είναι αποκλειστικός συνομιλητής όταν η κυβέρνηση εξαγγέλλει μέτρα για το φάρμακο. Υποτιμούμε, για παράδειγμα, τη σπουδαιότητα της πρόληψης, όταν στη χώρα δαπανούμε το 1% των δαπανών υγείας για την πρόληψη και η εξαγγελία για τον ξεχωριστό προϋπολογισμό τον εμβολίων παρουσιάζεται ως ικανοποίηση της οποιαδήποτε ομάδας επαγγελματικών συμφερόντων. Πάνω από όλα είναι εθνική στρατηγική και ανάγκη και όχι επιχειρηματική συμφωνία», σημείωσε και πρόσθεσε:
«Αυτά τα μέτρα παρουσιάζονται σπασμωδικά, χωρίς χρονοδιάγραμμα, χωρίς μετρήσιμους δείκτες χωρίς την προοπτική της εφαρμογής τους και χωρίς να αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου».
Κατά τον κ. Τσιακαλάκη, κυρίαρχο δομικό έλλειμμα στο χώρο της υγείας, του φαρμάκου και της καινοτομίας είναι το έλλειμμα στρατηγικής.
«Δηλαδή, ένα τεκμηριωμένο πρόγραμμα, με ξεκάθαρους, μετρήσιμους, ρεαλιστικούς στόχους, επιστημονική συνεργασία και τεκμηρίωση και κατά το δυνατόν διακομματική συναίνεση στους βασικούς άξονες για να διασφαλίσουμε συνέχεια και συνέπεια του».
Η πρόταση του ΣΦΕΕ, με την αξιοποίηση πρόσθετων πηγών χρηματοδότησης, μπορεί να επιτρέψει να βρεθεί δημοσιονομικός χώρος, κατά τον Καθηγητή Πολιτικής Υγείας στη Σχολή Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Κ. Σουλιώτη.
Όπως τόνισε, ειδικά τα συστημικά προβλήματα που εμποδίζουν την έγκαιρη πρόσβαση των ασθενών στην Ελλάδα σε καινοτόμες θεραπείες μπορούν να επιλυθούν μόνο με παρεμβάσεις της πολιτείας.
Πρότεινε δε επέκταση του επενδυτικού rebate και εμπλουτισμό των κινήτρων στις για επενδύσεις στο χώρο του φαρμάκου, τόσο στην κλινική έρευνα. η οποία θα πρέπει να εστιάσει όπου υπάρχουν ακάλυπτες ανάγκες, όσο και στην απασχόληση και την παραγωγή, τομείς βέβαια στους οποίους φαρμακευτικές εταιρείες έχουν σημαντικές επιδόσεις.