Από το ξεκίνημα του Μάη, πάνω από 23.000 κρούσματα του ιού της ευλογιάς των πιθήκων έχουν καταγραφεί παγκοσμίως. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη παγκόσμιο ξέσπασμα της ασθένειας.
Κρούσματα έχουν τώρα καταγραφεί σε 78 χώρες συμπεριλαμβανομενης της Ισπανίας, της Γερμανίας, της Γαλλίας, των ΗΠΑ, της Βραζιλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Δεδομένς της έκτασης του ξεσπάσματος, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει κυρήξει παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία.
Αν και οποιοσδήποτε μπορεί να νοσήσει από τον ιό, η τωρινή επιδημία επηρεάζει κυρίως τους σεξουαλικά ενεργούς gay, bisexual και άλλους άντρες που κάνουν σεξ με άντρες. Στην πραγματικότητα, μία πρόσφατη μελέτη που εξέτασε 528 λοιμώξεις με τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων, εντόπισε ότι το 98% αυτών των λοιμώξεων βρέθηκε σε αυτό το γκρουπ. Παρακάτω, σας παραθέτουμε όλα όσα πρέπει να ξέρουν αυτοί οι άντρες.
Πώς μεταδίδεται
Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων προκαλείται από μόλυνση με τον ιό της ανθρώπινης ευλογιάς, ο οποίος προέρχεται από την ίδια οικογένεια ιών με την ευλογιά. Στην πραγματικότητα, τα συμπτώματα είναι αρκετά παρόμοια με την ευλογιά και περιλαμβάνουν πυρετό, πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους, ρίγη, συμπτώματα κρυολογήματος (όπως βήχα ή πονόλαιμο).
Τα συμπτώματα συνοδεύονται επίσης από εξανθήματα που εμφανίζονται ως φουσκάλες στο πρόσωπο, τα γεννητικά όργανα, το στήθος, την πλάτη τα χέρια και τα πόδια. Κάποια άτομα φέρουν επίσης πολύ επίπονες πληγές στο στόμα. Για τα περισσότερα άτομα, η ασθένεια συνήθως κάνει τον κύκλο της μέσα σε 2-3 εβδομάδες.
Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων διαδίδεται μέσω της στενής επαφής με ένα μολυσμένο άνθρωπο. Συνήθως αυτό σημαίνει επαφές δέρμα με δέρμα, ειδικά επαφή με τα εξανθήματα και βλάβες στο δέρμα που προκαλεί η ασθένεια. Μπορεί, όμως, να μεταδοθεί και από μεγάλα αναπνευστικά σταγονίδια (από βήξιμο και φτάρνισμα).
Μπορεί επίσης να εξαπλωθεί μέσω της επαφής με σεντόνια, πετσέτες ή άλλα υφάσματα που έχουν έρθει σε επαφή με τις πληγές του μολυσμένου ατόμου. Γνωρίζουμε ότι ο ιός μπορεί να παραμείνει στις επιφάνειες για μεγάλο χρονικό διάστημα – μερικές φορές έως και αρκετές εβδομάδες .
Το 95% μολύνθηκε μετά από σεξουαλική επαφή
Σύμφωνα με τη μελέτη, το 95% των λοιμώξεων από την ευλογιά των πιθήκων μέχρι στιγμής μεταδόθηκαν ως αποτέλεσμα της σεξουαλικής επαφής. Περίπου το 95% των ατόμων στη μελέτη είχαν εξάνθημα, που εμφανιζόταν κυρίως στα γεννητικά όργανα. Περίπου το 41% είχε πληγές στο εσωτερικό του σώματος (συμπεριλαμβανομένου του πρωκτού ή του στόματος).
Η έρευνά αποκάλυψε επίσης ότι ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων βρέθηκε σε περισσότερο από το 90% των δειγμάτων σπέρματος που εξετάστηκαν. Ωστόσο, δεν γνωρίζουμε ακόμη εάν ο ιός είναι μολυσματικός στο σπέρμα. Όλα αυτά ίσως εξηγούν γιατί ο ιός εξαπλώνεται κυρίως μέσω δικτύων ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες.
Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι ο ιός μπορεί να διαδοθεί μέσω οποιαδήπτοε επαφής με βλάβες στο δέρμα ή μεγάλα αναπνευστικά σταγονίδια από μολυσμένο άτομο. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να μεταδοθεί σε νοικοκυριά μέσω στενής προσωπικής επαφής με μολυσμένο άτομα - όχι μόνο ως αποτέλεσμα σεξουαλικής επαφής. Ωστόσο, σύμφωνα με τη μελέτη, αυτού του είδους η μη σεξουαλική μετάδοση έχει καταγραφεί πολύ σπάνια σε λιγότερο από το 1% των κρουσμάτων.
Τα μέσα προστασίας
Πολλές χώρες πραγματοποιούν εμβολιασμούς σε σεξουαλικά ενεργούς gay και bisexual αντρες που κινδυνεύουν περισσότερο να προσβληθούν από την ασθένεια. Όταν κάποιος εμβολιαστεί πριν την έκθεση στον ιό, το εμβόλιο παρέχει γύρω στο85% προστασία από τη λοίμωξη. Αν δοθεί 4 -14 μέρες μετά την έκθεση στον ιό, το εμβόλιο μπορεί πιθανώς να μειώσει τα συμπτώματα της νόσου.
Ο ΠΟΥ συστήνει επίσης σε όλα τα γκρουπ που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο να περιορίσουν τους σεξουαλικούς τους συντρόφους. Μία από τις δυσκολίες είναι ότι οι γκέι και οι αμφιφυλόφιλοι άνδρες αντιπροσωπεύουν μια περιθωριοποιημένη κοινότητα που έχει ήδη αντιμετωπίσει στιγματισμό και διακρίσεις, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της πανδημίας του HIV/Aids. Κανείς δεν θέλει να το επαναλάβει.
Αλλά τα μηνύματα δημόσιας υγείας είναι πιο αποτελεσματικά όταν απευθύνονται σε άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από μια συγκεκριμένη πάθηση.
Παρόλο που οι φορείς δημόσιας υγείας όπως ο ΠΟΥ, το CDC, το ECDC και το UKHSA έχουν ήδη κάνει πολλά για να παρέχουν σαφείς, μη στιγματιστικές οδηγίες σε ομάδες υψηλού κινδύνου, ίσως είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι αυτές οι πληροφορίες διαδίδονται τώρα σε μέρη όπου θα έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο – όπως για παράδειγμα σε εφαρμογές γνωριμιών.
Το γεγονός ότι η ασθένεια εξακολουθεί να φαίνεται να εμφανίζεται κυρίως σε μία ομάδα σημαίνει ότι, με τις σωστές παρεμβάσεις, η πορεία της επιδημίας θα μπορούσε να αλλάξει και αυτή η ομάδα να προστατευτεί. Το πιο σημαντικό τώρα είναι να διασφαλιστεί ότι όλες οι χώρες έχουν ίση πρόσβαση σε εμβόλια και θεραπεία για την προστασία από την περαιτέρω εξάπλωση των λοιμώξεων.