Το μήνυμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Διαβήτη σχετίζεται με τη διασφάλιση της πρόσβασης των ατόμων με σαχκαρώδη διαβήτη στη σωστή φροντίδα για την υγεία τους. Αν και πρόκειται για ένα διαχρονικό ζήτημα, η πανδημία δυστυχώς διόγκωσε τα προβλήματα, αυξάνοντας τις καθυστερήσεις και τα εμπόδια και στη χώρα μας.
Ακόμη και η διάγνωση της νόσου φαίνεται πως έχει επηρεαστεί σημαντικά, σύμφωνα με όσα αναφέρει στο News4Health, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων – Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ), Χρήστος Δαραμήλας, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη (14 Νοεμβρίου).
Άτομα με Διαβήτη τύπου 2 δεν βρίσκουν άμεσα τις αντιδιαβητικές τους αγωγές ή ταινίες μέτρησης, αποτέλεσμα των παράλληλων εξαγωγών, κατά τον κ. Δαραμήλα, ενώ τεχνολογικά προϊόντα, που είναι κρίσιμα για τη διαχείριση της νόσου δεν αποζημιώνονται εγκαίρως και όσοι τα έχουν ανάγκη καλούνται να τα πληρώσουν από την τσέπη τους.
Παράλληλα, ο κ. Δαραμήλας προτείνει τη δημιουργία εξειδικευμένων μονάδων, παρουσία διαβητολόγου, που θα διαχειρίζονται καταλλήλως τα άτομα με διαβήτη, που εισάγονται με επιπλοκές της COVID-19.
Κύριε Δαραμήλα, τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη κινδυνεύουν σημαντικά από σοβαρές επιπλοκές της COVID-19. Ποια είναι η κατάσταση στη χώρα μας, πως αντιμετωπίζονται τα περιστατικά;
Στην Ελλάδα δεν έχουμε σαφή εικόνα σχετικά με τη σχέση COVID και Διαβήτη, αλλά αυτό που έχει διαπιστωθεί από τα δεδομένα στην υπόλοιπη Ευρώπη και τις ΗΠΑ είναι πως πάνω από το 65% των θανόντων από COVID-19 έπασχαν και από σακχαρώδη διαβήτη. Κάτι αντίστοιχο εκτιμάται ότι συμβαίνει και στη δική μας χώρα.
Λόγω των ειδικών χαρακτηριστικών της νόσου και της σχέσης με την COVID-19, η προσέγγιση θα μπορούσε να περιλαμβάνει την ύπαρξη εξειδικευμένων μονάδων, στις οποίες θα υπάρχει διαβητολόγος, ο οποίος θα δίνει τις σωστές οδηγίες για τη διαχείριση των περιστατικών. Να μπορεί να υποστηριχθούν όπως πρέπει οι ασθενείς και αυτό γιατί η θεραπεία που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της COVID-19, προκαλεί αύξηση των επιπέδων γλυκόζης. Επιπλέον και η ίδια η νόσος αυξάνει τα επίπεδα γλυκόζη.
Μάλιστα, είχαμε πολλά περιστατικά εμφάνισης διαβήτη μετά από τη νόσηση από COVID-19, στο εξωτερικό που έχουν γίνει οι απαραίτητες καταγραφές. Στην Ελλάδα, ο αριθμός των πασχόντων με διαβήτη κατέγραψε, εφέτος σε σχέση με πέρυσι, μια αύξηση κοντά στο 2% με 2,5%, ποσοστό διαφορετικό από προηγούμενα έτη. Από το 2017 μέχρι σήμερα και κάθε χρόνο παρακολουθούσαμε μια αύξηση της τάξεως του 6,5% με 8%. Φέτος είναι ιδιαίτερα χαμηλή η αύξηση του σακχαρώδους διαβήτη και, αφού δεν είναι ότι ως κοινωνία φροντίσαμε να ενισχύσουμε την πρόληψη αυτό το διάστημα, σημαίνει πως κάτι άλλο συμβαίνει. Εκτιμούμε ότι αυτοί που εμφάνισαν διαβήτη ήρθαν στην πράξη να «καλύψουν» αυτούς που έφυγαν από τη ζωή αυτό το διάστημα. Το νούμερο, όμως, δεν είναι ξεκάθαρο.
Η εκστρατεία της ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ: "Βάζουμε Τρίποντο Στον Διαβήτη"
Βέβαια, με την πανδημία της COVID-19 έχει διαπιστωθεί πως έχουν μπει σε δεύτερη μοίρα τα υπόλοιπα νοσήματα. Άρα η υποδιάγνωση είναι αναμενόμενη;
Ναι, η υποδιάγνωση αλλά και η αδυναμία διάγνωσης κάποιου αριθμού ατόμων, διότι μπορεί να γίνεται καταγραφή νοσημάτων για όσους νοσούν από COVID-19 ή πεθαίνουν από αυτό, αλλά τα στοιχεία δεν είναι διαθέσιμα ή δημοσιευμένα επισήμως, οπότε δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πόσοι ασθενείς που κατέληξαν από COVID-19 έπασχαν και από σακχαρώδη διαβήτη.
Τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα με διαβήτη στην Ελλάδα σήμερα ποια είναι, σχετικά ή όχι με την πανδημία;
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα με διαβήτη στην Ελλάδα, απλά διογκώνονται με την πανδημία. Δεν είναι προβλήματα που προέκυψαν σήμερα. Αντιθέτως, τα αντιμετωπίζουν οι πάσχοντες τα τελευταία χρόνια.
Πρόκειται για την αδυναμία του συστήματος να κινηθεί γρήγορα και να εντάξει νέα τεχνολογικά προϊόντα, είτε είναι αυτά δισκία, φάρμακα δια στόματος, είτε είναι ιατροτεχνολογικά προϊόντα.
Αλλά και την αδυναμία του συστήματος να ελέγξει αν καλύπτονται στο σύνολό τους οι πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη. Η αδυναμία του συστήματος να μπορέσει να παρέχει, δηλαδή, αυτό που πρέπει σε όλους τους πάσχοντες με ζαχαρώδη διαβήτη σε όλη τη χώρα.
Μπορώ να σας πω παραδείγματα από περιοχές, μικρά αστικά κέντρα ή χωριά ακόμη, όπου οι πάσχοντες παίρνουν ταινίες μέτρησης σακχάρου μία φορά το εξάμηνο, γιατί δεν υπάρχει φαρμακείο κοντά ή δεν υπάρχει κάποιος να τους συνταγογραφήσει, μπορεί να μην υπάρχει τοπικός γιατρός.
Ένα άλλο ζήτημα το οποίο εξακολουθεί να είναι στην κορυφή είναι η κάλυψη των ανασφάλιστων. Οι ανασφάλιστοι δεν έχουν πρόσβαση σε νέα ιατροτεχνολογικά προϊόντα, έχουν πρόσβαση σε ιατροτεχνολογικά προϊόντα όπως οι βελόνες, οι σκαρφιστήρες που τρυπάμε το δάχτυλο για τον υπολογισμό του σακχάρου στο αίμα μας, αλλά και οι ταινίες μέτρησης, τα οποία στις περισσότερες των περιπτώσεων, βάσει συγκεκριμένου νόμου του 2012, γίνονται με πρόχειρους διαγωνισμούς, είναι πάρα πολύ χαμηλού κόστους με αποτέλεσμα να είναι και χαμηλής ποιότητας, γεγονός που θέτει κινδύνους ακόμη και για τη ζωή των πασχόντων.
Επιπροσθέτως, σε ό,τι αφορά την Λευκή Λάρτα του ΕΟΦ [Κάρτα Αναφοράς Περιστατικών Χρηστών Ιατροτεχνολογικών Προϊόντων*], ειλικρινά δεν ξέρω αν κάποιος ειδικός τη συμπλήρωσε ποτέ, για να χαρακτηρίσει το ζήτημα της κακής ποιότητας συγκεκριμένου ιατροτεχνολογικού προϊόντος, πέρα από γάντια και γάζες.
Θα πρέπει και οι πάσχοντες, όμως, να κατανοήσουν ότι πρέπει να συμπληρώνουν αυτές τις κάρτες και οι ίδιοι, δεν είναι απαγορευτικό. Ο κάθε πολίτης, είτε είναι ειδικός επιστήμονας, γιατρός είτε είναι πολίτης που χρησιμοποιεί κάποια υλικά, μπορεί να συμπληρώσει είτε την Λευκή ή την Κίτρινη Κάρτα. Με την Κίτρινη Κάρτα του ΕΟΦ, που αφορά το φάρμακο, είδαμε μία εξέλιξη εν μέσω της πανδημίας, αλλά θα πρέπει να δούμε και κάτι αντίστοιχο για την Λευκή Κάρτα και επιτέλους τα προβλήματα να χαρακτηρίζονται , γιατί τα ιατροτεχνολογικά στον διαβήτη μπορούν να στερήσουν ακόμη και τη ζωή.
Οπότε, το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Διαβήτη, που φέτος αφορά στη διασφάλιση της πρόσβασης στη φροντίδα για όλα τα άτομα με διαβήτη βρίσκει εφαρμογή και στη χώρα μας;
Είμαστε σε μία χώρα η οποία έχει ένα καλά δομημένο σύστημα περίθαλψης και υποστήριξης, το οποίο όμως δεν εφαρμόζεται στο βαθμό που θα έπρεπε. Αυτή τη στιγμή ο Έλληνας πολίτης, ανεξαρτήτως που εργάζεται και ποια είναι η καθημερινότητα του, πληρώνει το 1/3 του ετήσιου προϋπολογισμού της υγείας, είτε μέσω εισφορών, είτε μέσω χρηματικού ποσού για την προμήθεια μη συνταγογραφούμενα φάρμακα και ιατροτεχνολογικά υλικά. Άλλο 1/3 καλύπτεται από το clawback και άλλο 1/3 πληρώνεται από τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Υγείας.
Ο ασθενής, όπως, πόσο πιο βαθιά να βάλει το χέρι στην τσέπη του; Η υγεία πρέπει να υποστηριχθεί από την υγεία. Απαιτείται πολιτική πρωτοβουλία για τη στήριξη της Υγείας. Όσο βαθιά και να βάλουμε το χέρι στην τσέπη, κάποια στιγμή η τσέπη μας, η τσέπη του κάθε πολίτη, έχει τέλος και αυτό το τέλος δυστυχώς άρχισε να φτάνει.
Αναφερθήκατε στη δυσκολία πρόσβασης ατόμων με Διαβήτη από διάφορες περιοχές της χώρας, στις ταινίες μέτρησης σακχάρου. Με την πρόσβαση στην αγωγή τι συμβαίνει;
Το πρώτο στάδιο διαχείρισης της νόσου για τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, είναι με δισκία, με χάπια από το στόμα. Όταν ο φαρμακοποιός τους λέει πως δυσκολεύεται να βρει τη συγκεκριμένη δραστική ουσία που τους έχει συνταγογραφηθεί και χρειάζεται να περιμένουν από μία βδομάδα έως 15 μέρες, οι ασθενείς αυτοί μένουν χωρίς φαρμακευτική αγωγή.
Επιπροσθέτως, επειδή ο σακχαρώδης διαβήτης γενικά δεν πονάει, ο πάσχοντας μπορεί και να μη λάβει τα δίκια του, μην έχοντας παράλληλα κατανοήσει πλήρως τη σοβαρότητα της πάθησης. Στη βάση του προβλήματος αυτού διαπιστώνουμε πως είναι η ανεπάρκεια ποσοτήτων διαθέσιμων φαρμάκων στην Ελλάδα, για να καλυφθούν οι εγχώριες ανάγκες.
Μέχρι το 2019 τουλάχιστον υπήρχε φραγμός στις παράλληλες εξαγωγές ειδικά για τα υλικά διαβήτη. Σήμερα και από το Σεπτέμβριο του 2019 η απαγόρευση έχει αρθεί, οπότε παρακολουθείται το συγκεκριμένο φαινόμενο. Άρα δεν μπορούμε να μιλάμε για παράλληλες εξαγωγές όταν δεν καλύπτονται οι εγχώριες ανάγκες. Χρόνια τώρα και οι τοπικοί φαρμακευτικοί σύλλογοι, όπως της Θεσσαλονίκης ή και αλλού, αναφέρουν προβλήματα ακόμη και με σκευάσματα ινσουλίνης, τα οποία δεν είναι άμεσα διαθέσιμα σε πάσχοντες με σακχαρώδη διαβήτη.
Photo: Pexels
Ποια είναι τα βήματα που επείγουν να γίνουν άμεσα, ώστε του χρόνου, που θα συνομιλούμε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη, θα υπάρχουν καλές ειδήσεις;
Παγκοσμίως, η επανάσταση ήρθε από τους νέους τρόπους παρακολούθησης της τιμής γλυκόζης στο αίμα. Η δυνατότητα να παρακολουθεί κάποιος τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα με έναν αυτοματοποιημένο τρόπο, που συνοδεύεται από διάφορους συναγερμούς όταν μειώνονται ή αυξάνονται, αλλά και με ευκολία στη λήψη αυτής της πληροφορίας, έχει επιτρέψει την καλύτερη διαχείριση του διαβήτη.
Στη χώρα μας βρισκόμαστε αρκετά πίσω στην αποζημίωση τέτοιων τεχνολογικών προϊόντων. Το 2015 ξεκίνησε ένας δύσκολος αγώνας, ο όποιος στέφτηκε με επιτυχία το 2019, όταν το πρώτο προϊόν αυτής της κατηγορίας κατάφερε να αποζημιωθεί από το ελληνικό σύστημα υγείας, από τον ΕΟΠΠΥ. Από το Φεβρουάριο του 2019 και μετά δεν υπάρχει καμία εξέλιξη στη συγκεκριμένη κατηγορία. Ο Ενιαίος Κανονισμός Παροχών Υγείας παραμένει από το 2012 που ιδρύθηκε ο ΕΟΠΠΥ, ένα πολύ δύσκαμπτο νομοθέτημα το οποίο πάντα δημιουργεί προβλήματα.
Η τεχνολογία και οι εξελίξεις στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα, ειδικά στο χώρο του σακχαρώδη διαβήτη είναι ραγδαίες. Πρόοδος επιτυγχάνεται από μήνα σε μήνα, από εξάμηνο εξάμηνο, από έτος σε έτος, δεν περιμένουμε 10 χρόνια για να δούμε μία τεχνολογική εξέλιξη.
Σε ό,τι αφορά τα προϊόντα παρακολούθησης της γλυκόζης αίματος, υπάρχουν προϊόντα που κυκλοφορούν σε άλλες χώρες του κόσμου και της Ευρώπης, τα οποία γίνεται μια προσπάθεια να έρθουν στην Ελλάδα. Ωστόσο, ακόμη και αν έρθουν δεν ξέρουμε πότε θα αποζημιωθούν, αν αναλογιστείτε ότι υπάρχουν κάποια ιατροτεχνολογικά προϊόντα, που ήδη κυκλοφορούν στη χώρα μας, για τα οποία όμως ο ασθενής πρέπει να πληρώσει από την τσέπη του για να τα προμηθευτεί, με σημαντικά μηνιαία κόστη!
Αυτό που θα πρέπει το κράτος να κάνει είναι να έχει την πολιτική βούληση, την επιθυμία να υποστηρίξει το χώρο, να δώσει λύσεις, να ακούσει τα προβλήματα και επιτέλους να λάβει υπόψη τη γνώμη μας. Άλλωστε, δεν είναι μία γνώμη της γειτονιάς, στηρίζεται επιστημονικά, με μελέτες από Έλληνες ειδικούς, σε συνεργασία με τις ελληνικές επιστημονικές εταιρείες, αλλά και με μελέτες του εξωτερικού, βιβλιογραφικές ανασκοπήσεις που αποδεικνύουν τι γίνεται στην παγκόσμια κοινότητα του διαβήτη και μπορεί να δώσει λύσεις τόσο σε θέματα υγείας όσο και σε θέματα οικονομίας.
* «Η Λευκή Κάρτα ή Κάρτα Αναφοράς Περιστατικών Χρηστών Ιατροτεχνολογικών Προϊόντων είναι ένα μέσο για τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με σοβαρά περιστατικά που έχουν προκύψει στην Ελλάδα από τη χρήση ιατροτεχνολογικών προϊόντων», Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων.
