Σε πειράματα σε χάμστερ, δύο δόσεις του εμβολίου – το οποίο παρασκευάζεται με μια ζωντανή αλλά εξασθενημένη μορφή του κορωνοϊού που προκαλεί την Covid-19 – εμπόδισαν τον ιό να αντιγραφεί στους ανώτερους αεραγωγούς των ζώων, επιτυγχάνοντας «στειρωτική ανοσία» και αποτρέποντας την ασθένεια, ένας από καιρό επιδιωκόμενος στόχος της πανδημίας.
Αν και αυτό το εμβόλιο έχει πολλά περισσότερα εμπόδια να ξεπεράσει πριν φτάσει στο ιατρείο ή στο φαρμακείο, άλλα ρινικά εμβόλια χρησιμοποιούνται ή πλησιάζουν στη «γραμμή του τερματισμού» στις κλινικές δοκιμές.
Η Κίνα και η Ινδία κυκλοφόρησαν και οι δύο εμβόλια που χορηγήθηκαν μέσω των ρινικών ιστών το περασμένο φθινόπωρο, αν και δεν είναι σαφές πόσο καλά μπορεί να λειτουργούν.
Οι μελέτες σχετικά με την αποτελεσματικότητα αυτών των εμβολίων δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί, αφήνοντας μεγάλο μέρος του κόσμου να αναρωτιέται εάν αυτή η προσέγγιση προστασίας λειτουργεί πραγματικά στους ανθρώπους.
Πού στοχεύουν τα εμβόλια επόμενης γενιάς
Οι ερευνητές ελπίζουν ότι τα εμβόλια επόμενης γενιάς για την Covid-19, τα οποία στοχεύουν να κλείσουν τον ιό προτού έχει την ευκαιρία να μας αρρωστήσει και τελικά να αποτρέψει την εξάπλωση της λοίμωξης, θα μπορούσαν να καταστήσουν τη νεότερη αναπνευστική λοίμωξη λιγότερο απειλητική.
Ένας τρόπος με τον οποίο οι επιστήμονες προσπαθούν να το κάνουν αυτό είναι ενισχύοντας την ανοσία του βλεννογόνου, ενισχύοντας την άμυνα του ανοσοποιητικού στους ιστούς που ευθυγραμμίζουν τους ανώτερους αεραγωγούς, ακριβώς εκεί που θα προσγειωνόταν ο ιός και θα αρχίσει να μολύνει τα κύτταρα.
«Είναι λίγο σαν να τοποθετείς πυροσβέστες κάτω από τον συναγερμό καπνού στο σπίτι σου», λέει ο συγγραφέας της μελέτης Emanuel Wyler, επιστήμονας στο Κέντρο Μοριακής Ιατρικής Max Delbruck στην Ένωση Helmholtz στο Βερολίνο.
»Η ανοσία που δημιουργείται από τους πυροβολισμούς λειτουργεί σε όλο το σώμα, αλλά βρίσκεται κυρίως στο αίμα. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να τοποθετηθεί μια απάντηση.
Αν βρίσκονται ήδη στο χώρο, μπορούν να εξαλείψουν αμέσως τη φωτιά, αλλά αν βρίσκονται περίπου 2 μίλια μακριά, πρέπει πρώτα να οδηγήσουν εκεί και μέχρι εκείνη τη στιγμή, το ένα τρίτο του σπιτιού έχει ήδη καεί». είπε ο Wyler.
Τα εμβόλια του βλεννογόνου είναι επίσης καλύτερα στην εκκίνηση ενός διαφορετικού είδους πρώτου αντιδραστηρίου από τις ενέσεις. Κάνουν καλύτερη δουλειά στο να καλούν αντισώματα IgA, τα οποία έχουν τέσσερις βραχίονες για να πιάσουν στους εισβολείς αντί για τους δύο βραχίονες που έχουν τα αντισώματα IgG σε σχήμα y. Μερικοί επιστήμονες πιστεύουν ότι τα αντισώματα IgA μπορεί να είναι λιγότερο επιλεκτικά για τους στόχους τους από τα αντισώματα IgG, γεγονός που τα καθιστά καλύτερα εξοπλισμένα για να αντιμετωπίσουν νέες παραλλαγές.
Έτσι λειτουργεί το νέο ρινικό εμβόλιο
Το νέο ρινικό εμβόλιο ακολουθεί μια νέα προσέγγιση σε μια πολύ παλιά ιδέα: την αποδυνάμωση ενός ιού ώστε να μην αποτελεί πλέον απειλή και στη συνέχεια να τον χορηγεί σε ανθρώπους ώστε το ανοσοποιητικό τους σύστημα να μάθει να τον αναγνωρίζει και να τον καταπολεμά.
Τα πρώτα εμβόλια που χρησιμοποιούν αυτή την προσέγγιση χρονολογούνται στη δεκαετία του 1870, κατά του άνθρακα και της λύσσας.
Τότε, οι επιστήμονες αποδυνάμωσαν τους παράγοντες που χρησιμοποιούσαν με θερμότητα και χημικά.
Οι ερευνητές χειρίστηκαν το γενετικό υλικό στον ιό για να κάνουν πιο δύσκολη τη μετάφραση των κυττάρων.
Αυτή η τεχνική, που ονομάζεται αποβελτιστοποίηση ζεύγους κωδικονίων, παραμερίζει τον ιό, ώστε να μπορεί να εμφανιστεί στο ανοσοποιητικό σύστημα χωρίς να αρρωστήσει το σώμα.
«Θα μπορούσατε να φανταστείτε ότι διαβάζετε ένα κείμενο… και κάθε γράμμα είναι διαφορετική γραμματοσειρά ή κάθε γράμμα έχει διαφορετικό μέγεθος, τότε το κείμενο είναι πολύ πιο δύσκολο να διαβαστεί. Και αυτό είναι βασικά αυτό που κάνουμε στην αποβελτιστοποίηση ζεύγους κωδικονίων», είπε ο Wyler.
Ελπιδοφόρες οι δοκιμές σε ζώα
Στις μελέτες για χάμστερ, οι οποίες δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Nature Microbiology , δύο δόσεις του ζωντανού αλλά εξασθενημένου ρινικού εμβολίου δημιούργησαν μια πολύ ισχυρότερη ανοσολογική απόκριση είτε από δύο δόσεις ενός εμβολίου με βάση το mRNA είτε από μια που χρησιμοποιεί έναν αδενοϊό για να μεταφέρει το εμβόλιο.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το ζωντανό εξασθενημένο εμβόλιο πιθανότατα λειτούργησε καλύτερα επειδή μιμείται στενά τη διαδικασία μιας φυσικής μόλυνσης.
Το ρινικό εμβόλιο κάνει επίσης προεπισκόπηση ολόκληρου του κορωνοϊού για το σώμα, όχι μόνο τις πρωτεΐνες αιχμής του, όπως τα τρέχοντα εμβόλια Covid-19, έτσι τα χάμστερ μπόρεσαν να δημιουργήσουν ανοσοποιητικά όπλα ενάντια σε ένα ευρύτερο φάσμα στόχων.
Όσο ελπιδοφόρα κι αν ακούγονται όλα αυτά, οι ειδικοί στα εμβόλια λένε ότι απαιτείται προσοχή.
Αυτό το εμβόλιο πρέπει ακόμα να περάσει περισσότερες δοκιμές πριν είναι έτοιμο για χρήση, αλλά λένε ότι τα αποτελέσματα φαίνονται ενθαρρυντικά.
«Έρχονται» κι άλλα ρινικά εμβόλια
Τουλάχιστον τέσσερα ρινικά εμβόλια για τον Covid-19 έχουν φθάσει σε τελικό στάδιο δοκιμής σε ανθρώπους, σύμφωνα με τον ιχνηλάτη εμβολίων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Τα ρινικά εμβόλια που χρησιμοποιούνται στην Κίνα και την Ινδία βασίζονται σε αβλαβείς αδενοϊούς για να μεταφέρουν τις οδηγίες τους στα κύτταρα, αν και δεδομένα αποτελεσματικότητας για αυτούς δεν έχουν δημοσιευθεί.
Δύο άλλα ρινικά εμβόλια ολοκληρώνουν τις μελέτες σε ανθρώπους.
ΠΗΓΗ: CNN