Σε περίπτωση που ανησυχείτε σχετικά με την έκθεσή σας σε καρκινογόνες ουσίες, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι η ταξινόμηση μιας ουσίας ως καρκινογόνου δεν συνεπάγεται απαραίτητα ότι υπάρχει λόγος ανησυχίας σχετικά με τη χρήση προϊόντος που περιέχει την εν λόγω ουσία.
Το εάν θα αναπτύξετε καρκίνο εξαρτάται πάντοτε τόσο από τη δόση όσο και από τον βαθμό έκθεσης, με άλλα λόγια, από την ποσότητα της ουσίας με την οποία έρχεστε σε επαφή, από τη συχνότητα και τον τρόπο της επαφής.
Ποιες ουσίες είναι καρκινογόνες και που τις συναντάμε
Εάν η ουσία δεν ελευθερώνεται στο περιβάλλον, ή εάν ο άνθρωπος δεν εκτίθεται σε αυτήν, η ουσία δεν ενέχει κίνδυνο για την υγεία του ανθρώπου. Για παράδειγμα, το να κρατάτε ένα πακέτο τσιγάρων δεν θα σας προκαλέσει καρκίνο, αλλά εάν καπνίζετε πολλά τσιγάρα για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη της νόσου.
Η πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου εξαιτίας συγκεκριμένης ουσίας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως, μεταξύ άλλων, οι ακόλουθοι:
- το είδος της χημικής ουσίας στην οποία εκτεθήκατε,
- το μέγεθος της δόσης στην οποία εκτεθήκατε,
- τη συχνότητα, τη χρονική στιγμή και τον τρόπο με τον οποίο εκτεθήκατε,
- τη διάρκεια έκθεσής σας στη χημική ουσία.
- τη γενική κατάσταση της υγείας σας και τα γονίδιά σας,
- την πιθανή έκθεση σε άλλες ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο.
Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν ορισμένες συνήθεις αιτίες καρκίνου στην καθημερινή ζωή, για παράδειγμα, το κάπνισμα και οι υπέρυθρες ακτίνες του ήλιου.
Ένα ακόμη γνωστό παράδειγμα είναι ο αμίαντος, η χρήση του οποίου υπόκειται σε αυστηρό έλεγχο. Παρότι το κάπνισμα αποτελεί την κύρια αιτία του καρκίνου του πνεύμονα, η έκθεση στον αμίαντο αποτελεί επίσης βασικό παράγοντα επαγγελματικού κινδύνου που συνδέεται με τον καρκίνο του πνεύμονα. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές ακόμη, άγνωστες στο ευρύ κοινό, ουσίες που ταξινομούνται ως καρκινογόνες από την ΕΕ.
Παραδείγματα χημικών ουσιών που είναι γνωστό ότι προκαλούν καρκίνο:
- αμίαντος
- βενζόλιο
- 1,4-διχλωροβενζόλιο
- αζωχρώματα
Το 1,4-διχλωροβενζόλιο (DCB) χρησιμοποιείται επί πολλά έτη στα αποσμητικά χώρου και στα αποσμητικά για δημόσιες τουαλέτες, σε κατοικίες και γραφεία. Σήμερα γνωρίζουμε ότι μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του ήπατος και, ως εκ τούτου, έχει απαγορευτεί για τις συγκεκριμένες χρήσεις στην ΕΕ. Η απαγόρευση δεν ωφελεί μόνο τους καταναλωτές που χρησιμοποιούν αποσμητικά χώρου στην κατοικία τους, αλλά και τους εργαζόμενους που κινούνται σε χώρους στους οποίους χρησιμοποιούνται αποσμητικά χώρου.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι οι χημικές ενώσεις που αποκαλούνται αζωχρώματα, οι οποίες ενδέχεται να ελευθερώνουν χημικές ουσίες που προκαλούν καρκίνο και οι οποίες αποκαλούνται αρωματικές αμίνες. Από το 2003 έχει απαγορευτεί η χρήση των αζωχρωμάτων σε είδη κλωστοϋφαντουργίας και σε δερμάτινα είδη που έρχονται σε επαφή με το δέρμα.
Όταν μια ουσία ταξινομείται ως καρκινογόνος στην ΕΕ, στις περισσότερες περιπτώσεις υπόκειται σε περιορισμό βάσει του οποίου απαγορεύεται η πώλησή της στους καταναλωτές.
- πριονίδι από δέρμα στην υποδηματοποιία·
- μεταποίηση και κατεργασία καουτσούκ·
- εργασίες με λιθανθρακόπισσα, αιθάλη, πίσσα κλπ·
- χειρισμός χρησιμοποιημένων ελαίων κινητήρα·
- σκόνες σκληρής ξυλείας από την εργασία ξύλου.
Τι είδη καρκίνου μπορούν να προκαλέσουν;
Εξαρτάται. Διαφορετικά είδη καρκινογόνων προσβάλλουν διαφορετικά μέρη του σώματος, όπως:
- το αρσενικό και οι ενώσεις του προσβάλλουν το δέρμα και τους πνεύμονες·
- τα καρκινογόνα έλαια συνδέονται με τον καρκίνο του οσχέου·
- το βενζόλιο μπορεί να προσβάλει τον νωτιαίο μυελό, προκαλώντας λευχαιμία·
- οι αρωματικές αμίνες (π.χ. βενζιδίνη και 2-ναφθιλαμίνη) μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο της ουροδόχου κύστεως.
Οι καρκινογόνες ουσίες μπορεί να προκαλέσουν βλάβη ανεξάρτητα από τον τρόπο επαφής με τον οργανισμό, είτε με εισπνοή, κατάποση είτε επαφή με το δέρμα. Είναι, συνεπώς, απολύτως απαραίτητο να αποφεύγεται η άμεση επαφή με αυτές.
Ερευνάται το γνωστό γλυκαντικό, ασπαρτάμη
Η ασπαρτάμη είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα «ολιγοθερμιδικά» ή «μη θερμιδογόνα» ή «έντονης γλυκύτητας» γλυκαντικά που προστίθενται ως υποκατάστατα της ζάχαρης σε τρόφιμα και ποτά με βάση τη σχετική νομοθεσία.
Η ασπαρτάμη, που χρησιμοποιείται σε προϊόντα από τα αναψυκτικά διαίτης μέχρι τσίχλες χωρίς ζάχαρη και ποτά, αναμένεται να καταχωρηθεί τον Ιούλιο ως «πιθανή καρκινογόνα ουσία για τον άνθρωπο» για πρώτη φορά από τον Διεθνή Οργανισμό Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC), τον ερευνητικό βραχίονα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για τον καρκίνο, δήλωσαν οι πηγές τις οποίες επικαλείται το πρακτορείο.
Και η αλόη στο «κάδρο» των πιθανώς καρκινογόνων ουσιών
Η αλόη βέρα, η ποικιλία δηλαδή του φυτού που χρησιμοποιείται για θεραπευτικούς σκοπούς, συμπεριλήφθηκε στην καρκινογόνο κατηγορία μετά από έρευνα σε αρουραίους.
Όπως φάνηκε από τη μελέτη, τα τρωκτικά που έπιναν νερό ανακατεμένο με φύλλα αλόης είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του παχέος εντέρου.
«Αυτή είναι μια μελέτη που είχε κάνει θόρυβο. Είχε βγει το 2016 και έδειχνε ότι έχει μια καρκινογενή δράση. Αλόη Βέρα είναι κι αυτό που χρησιμοποιούμε αλλά αυτό (το πόρισμα) ήταν από εκχύλισμα από όλο το φυτό, από όλα τα φύλλα του φυτού», λέει ο ενδοκρινολόγος Λεωνίδας Ντούντας.
Οι ειδικοί συστήνουν ψυχραιμία τονίζοντας πως δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για να σταματήσουμε την χρήση αυτού του φυτικού προϊόντος με τις πολυδιαφημισμένες ευεργετικές του ιδιότητες.
Να σημειωθεί ότι, η κατηγορία με τα «πιθανώς καρκινογόνα» προϊόντα και δραστηριότητες, ονομάζεται «Ομάδα 2Β» και περιλαμβάνει 322 καταχωρήσεις.
Ο Διεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον Καρκίνο συντάσσει την σχετική λίστα και ο ΠΟΥ, όταν κι εφόσον χρειαστεί, προχωρά σε συστάσεις όπως αναμένεται να κάνει με την ασπαρτάμη στις 14 Ιουλίου.
Με πληροφορίες από: chemicalsinourlife.echa.europa.eu & ec.europa.eu
