Στην τελευταία «ιικής εξάπλωσης» (οκ, εντάξει, viral) τάση ομορφιάς του TikTok, το «the morning shed», οι beauty influencers αφιερώνουν τουλάχιστον ένα τέταρτο κάθε πρωί για να αφαιρέσουν όλα εκείνα τα προιόντα σε πρόσωπο, σώμα και μαλλιά που είχαν χτίσει με περίσσεια επιμέλεια πριν πέσουν για ύπνο, στο γνωστό κατά κόσμον, bedtime beauty routine.
Τα σχετικά βίντεο τις δείχνουν να βγάζουν με ευλάβεια σχεδόν, μάσκες, κρέμες δέρματος αλλά και γκάτζετ που παραπέμπουν πολύ λιγότερο σε ομορφιά και πολύ περισσότερο σε ιατρική πράξη, όπως ιμάντες για το πηγούνι και ταινία για το στόμα, τα οποία προορίζονται για να βοηθούν την αναπνοή κατά τη διάρκεια της νύχτας και να αποτρέψουν την χαλάρωση του περιγράμματος του προσώπου.
Αυτά τα βιντεάκια, εκτός από χιλιάδες likes, συνοδεύονται και από «πυρά» που καταγγέλλουν την τάση για μη βιωσιμότητα και άλλη μια αφορμή για υπερκαταναλωτισμό. Αυτές όμως οι πτυχές μπορεί να είναι και οι περισσότερο «αθώες».
Η μέση γυναίκα χρησιμοποιεί 12 διαφορετικά προϊόντα ομορφιάς κάθε μέρα - καθαριστικά, μαλακτικά, βαφές μαλλιών, αρώματα, προϊόντα περιποίησης του δέρματος, αρωματικές λοσιόν, βερνίκια νυχιών και προιόντα μακιγιάζ, για να αναφέρουμε μερικά. Ρίξτε μια γρήγορη ματιά στις ετικέτες και θα δείτε ένα «κοκτέιλ» χημικών ουσιών.
Μπορεί να υποθέσετε ότι όλα αυτά τα συστατικά έχουν ελεγχθεί για να διασφαλιστεί ότι είναι ασφαλή για μακροχρόνια χρήση. Αυτό δεν ισχύει, όπως τουλάχιστον λέει ευθέως σχετικό άρθρο στο Harvard Health Publishing.
«Τα προϊόντα δοκιμάζονται για να διασφαλιστεί ότι δεν προκαλούν βραχυπρόθεσμα προβλήματα, όπως είναι ο ερεθισμός του δέρματος. Αλλά δεν ελέγχονται για τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια», λέει η Dr. Kathryn M. Rexrode, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιατρικής και επικεφαλής του Τμήματος Γυναικείας Υγείας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. Ο FDA παρεμβαίνει μόνο εάν οι άνθρωποι παραπονούνται πραγματικά για ένα προϊόν επειδή υποπτεύονται ότι τους έβλαψε. Πριν από αυτό, το βάρος της ευθύνης επαφίεται μόνο στην εταιρεία.
Ακόμα και αν αυτό δεν το γνωρίζατε, τώρα που το γνωρίζετε θα σταματήσετε να χρησιμοποιείτε όλα αυτά που θεωρείτε απαραίτητα για την ομορφιά σας; Το πιθανότερο είναι πως όχι. Εξάλλου, η ιστορία της γυναικείας ομορφιάς, από αρχαιοτάτων έχει να επιδείξει άκρως επικίνδυνες πρακτικές που επέφεραν ακόμα και θάνατο.
Στην Αρχαία Αίγυπτο για παράδειγμα, οι γυναίκες άλεθαν τοξικές ουσίες για να φτιάξουν eyeliner και σκιά ματιών. Αυτές ήταν επικίνδυνες όταν εισπνέονταν ως σκόνη (όπως κατά τη διάρκεια της διαδικασίας άλεσης) και μπορούσαν να προκαλέσουν ερεθισμό του δέρματος όταν εφαρμόζονταν.
Μια άκρως βασανιστική βραχυπρόθεσμα αλλά μακροπρόθεσμα τακτική που επιβαλλόταν από τα πρότυπα ομορφιάς στην Κίνα, από τον 10ο αιώνα, το δέσιμο των ποδιών, είναι ακόμα μια απόδειξη ότι οι γυναίκες δεν σταματούν πουθενά για να ανταποκρίνονται την εικόνα που θέλει η κοινωνία γι’ αυτές.
IMAGO / UIG
Η διαδικασία περιελάμβανε τη βίαιη κάμψη των δακτύλων των ποδιών προς το πέλμα του ποδιού μέχρι να σπάσει η καμάρα και στη συνέχεια το πόδι δένονταν σφιχτά για να παραμείνει σε αυτή τη θέση. Αυτή η διαδικασία ακολουθείτο από τα τέσσερα ως τα εννιά χρόνια της ζωής ενός κοριτσιού. Ευτυχώς, η πρακτική αυτή απαγορεύτηκε στις αρχές του 1900 μετά από σχεδόν 200 χρόνια.
Στην Ευρώπη, η περίοδος της Αναγέννησης είδε ένα νέο κύμα αδιανόητων πρακτικών ομορφιάς, από τα λουτρά αρσενικού (που έκαναν το δέρμα λευκό και...σχεδόν ημιδιάφανο) μέχρι τις σταγόνες Belladonna (κανονικό δηλητήριο) που χρησιμοποιούνταν στα μάτια για να προκαλέσουν ένα ερεθισμένο ή υγρό βλέμμα. Πολλές γυναίκες που χρησιμοποίησαν αυτές τις τακτικές κατέληξαν δηλητηριασμένες ή τυφλές.
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας της Ελισάβετ Α΄, οι γυναίκες «ξεματώνονταν» για να αποκτήσουν μια τέλεια χλωμή ωχρότητα ή έβαφαν το πρόσωπό τους με «βενετσιάνικο ceruse»ή «βενετσιάνικο λευκό» - ή αλλιώς γνωστή ως βαφή μολύβδου. Η χρήση αυτής της βαφής θεωρείται ως ένα από τα πιθανά αίτια θανάτου της Ελισάβετ Α΄.
Στη βικτοριανή εποχή και στις αρχές του 1900, οι γυναίκες συχνά επιδίδονταν σε επικίνδυνες πρακτικές για να επιτύχουν το πολυπόθητο χλωμό δέρμα, τα κόκκινα χείλη και τη μικρή μέση που ήταν το απόλυτο must. Αυτή η αισθητική μπορούσε να επιτευχθεί με την προσβολή από φυματίωση, τη λήψη χαπιών με το παράσιτο ταινία (για αδυνάτισμα), την κατανάλωση υδραργύρου για να φαίνονται για πάντα νέες ή τη μάσηση γκοφρετών αρσενικούγια να κάνουν το δέρμα χλωμό.
«Οι κοινωνικοπολιτισµικές πιέσεις για µια συγκεκριµένη εµφάνιση βιώνονται διαφορετικά σε όλο τον κόσµο. Διαπίστωσα ότι οι λευκές δυτικές γυναίκες βιώνουν τις μεγαλύτερες πιέσεις σε ό,τι αφορά την εμφάνιση τους, ακολουθούμενες από τις γυναίκες της ανατολικής Ασίας. Αν και οι πιέσεις αυτές μειώνονται λίγο με την ηλικία για τις λευκές δυτικές γυναίκες, επιμένουν στις ασιάτισσες και δεν φτάνουν ποτέ στα χαμηλότερα επίπεδα που παρατηρούνται αλλού. Βρήκα τα χαμηλότερα επίπεδα κοινωνικοπολιτισμικής πίεσης και τα υψηλότερα επίπεδα εκτίμησης του σώματος στη Νιγηρία.», αναφέρει χαρακτηριστικά σε σχετικό της άρθρο στο The Conversation η Louise N Hanson, διδακτωρ στην Κοινωνική και Αναπτυξιακή Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο του Durham.
Σε αυτήν την διαδικασία στην οποία υποβάλλονται οι γυναίκες, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν προσδώσει νέα χαρακτηριστικά.
«Με την έλευση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ιδίως του περιεχομένου μικρής διάρκειας όπως το TikTok, τα Reels και τα YouTube Shorts, η ταχύτητα με την οποία οι τάσεις ομορφιάς ανεβαίνουν και ...κατεβαίνουν έχει επιταχυνθεί και παγκοσμιοποιηθεί. Οι τάσεις αυτές κυμαίνονται από την επώδυνη αναρρόφηση χειλιών που ακολουθούν κάποιες γυναίκες για να αποκτήσουν μεγάλα χείλη όπως η διάσημη Kylie Jenner, μέχρι την κανονικοποίηση του μπότοξ και των fillers, μέχρι την αποτρίχωση με λέιζερ κάθε ανεπιθύμητου τριχοθυλάκιου.», εξηγεί.
Παράλληλα όμως με αυτόν τον «τοξικό» καταιγισμό επιταγών της ομορφιάς, υπάρχει πια ξεκάθαρα και περισσότερη ενημέρωση για τους κινδύνους για την υγεία που ενέχουν τα προϊόντα αλλά και οι πάσης φύσεως θεραπείες.
Μείωση της έκθεσης σε χημικές ουσίες
Η «βιβλιογραφία» με συμπεράσματα ερευνών για συστατικά που ευθύνονται ακόμα και για καρκινογένεση σε διάφορα προϊόντα ομορφιάς είναι τεράστια. Επειδή όμως η αλλαγή τρόπου ζωής και της ρουτίνας ομορφιάς δεν είναι και από τα πιο εύκολα, τουλάχιστον, όπως λένε οι ειδικοί, καλό είναι να την εκλογικεύσουμε, φορτώνοντας λιγότερο τον οργανισμό μας με περιττά χημικά.
Κάντε την έρευνά σας. Όταν επιλέγετε ένα προϊόν, κοιτάξτε την ετικέτα για να δείτε τι χημικές ουσίες περιέχει και αποφασίστε αν είναι κάτι που θέλετε πράγματι να χρησιμοποιήσετε. Οργανισμοί όπως η μη κερδοσκοπική Environmental Working Group(www.ewg.org) έχουν αναλύσει πολλά κοινά προϊόντα και παρέχουν πληροφορίες σχετικά με πιθανές ανησυχίες για την ασφάλεια τους. Ο οργανισμός κατατάσσει ορισμένα κοινά προϊόντα ομορφιάς σε μια κλίμακα από το 1 έως το 10, από εκείνα που θεωρούνται γενικά ασφαλή έως εκείνα που περιέχουν χημικές ουσίες που προκαλούν περισσότερες ανησυχίες.
Βρείτε ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις. Αν τα προϊόντα που χρησιμοποιείτε σήμερα περιέχουν δυνητικά επιβλαβείς χημικές ουσίες, αλλάξτε σε μια ασφαλέστερη επιλογή, αν υπάρχει.
Να είστε επιφυλακτικοί απέναντι στους ισχυρισμούς των προϊόντων. Πολλές εταιρείες εργάζονται νόμιμα για την ανάπτυξη ασφαλέστερων προϊόντων, αλλά ορισμένοι ισχυρισμοί των κατασκευαστών είναι αμφίβολοι. Πολλές εταιρείες αφαιρούν χημικές ουσίες που έχουν επισημανθεί ως προβληματικές, όπως η δισφαινόλη-Α ή οι φθαλικές ενώσεις (χημικές ουσίες που είναι γνωστό ότι είναι ενδοκρινικοί διαταράκτες, ουσίες που μιμούνται ή καταστέλλουν τις ανθρώπινες ορμόνες). Στη συνέχεια όμως μπορεί να αντικαταστήσουν αυτές τις χημικές ουσίες με άλλες που είναι εξίσου προβληματικές. Έτσι, τα προϊόντα δεν είναι πραγματικά ασφαλέστερα, και σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να είναι ακόμη χειρότερα.
Μειώστε τις ποσότητες. Αν και μπορεί να είναι δελεαστικό να γεμίσετε τα ράφια του μπάνιου σας με όλες τις τελευταίες λοσιόν που μοσχομυρίζουν και κάνουν οριακά και …καφέ, το να κάνετε πιο συνετές επιλογές μπορεί να είναι μια καλύτερη επιλογή. Ο περιορισμός των επιλογών σας στα προϊόντα που θεωρείτε απαραίτητα μπορεί να μειώσει την έκθεσή σας.
Οι συνταγές της γιαγιάς. Πολλές θεραπείες ομορφιάς μπορούν να φτιαχτούν στην κουζίνα σας. Αναζητήστε στο διαδίκτυο συνταγές για φυσικές θεραπείες για το δέρμα και τα μαλλιά. Αλλά να γνωρίζετε ότι ορισμένα «φυσικά» καταναλωτικά προϊόντα μπορεί επίσης να ενέχουν κινδύνους για την υγεία. Για παράδειγμα, τα αιθέρια έλαια συνιστώνται συχνά ως εναλλακτική λύση στα αρώματα. Αλλά ορισμένα, ιδίως τα έλαια λεβάντας και τεϊόδεντρου, έχουν οιστρογονικές ιδιότητες που μπορεί να ενέχουν κάποιους από τους ίδιους κινδύνους για την υγεία με τα χημικά προιόντα.
